تمرین 1-11 فصل اول فیزیک دوازدهم تجربی
شکل مقابل نمودار شتاب ــ زمان یک ماشین اسباب بازی را نشان میدهد که در امتداد محور x حرکت میکند. با فرض x0=0 و v0=0، در بازهٔ زمانی صفر تا 0.25s
الف) نمودارهای سرعت ــ زمان و مکان ــ زمان این ماشین را رسم کنید.
ب) با توجه به نمودار سرعت ــ زمان، مشخص کنید در کدام یک از بازههای زمانی، حرکت ماشین تندشونده، کُندشونده یا با سرعت ثابت است.
پ) شتاب متوسط ماشین را پیدا کنید.
ت) جابهجایی و مسافت پیموده شده توسط ماشین را پیدا کنید.
پاسخ تشریحی و گامبهگام تمرین 1-11 فصل اول فیزیک دوازدهم تجربی
الف) **رسم نمودارهای سرعت ــ زمان و مکان ــ زمان:**
۱. نمودار شتاب ــ زمان را بررسی کنید.
۲. از شتاب ثابت (2 m/s^2 در بخش 0 تا 0.15s و 0 m/s^2 برای 0.15s تا 0.25s) استفاده کنید.
۳. نمودار سرعت ــ زمان:
- از $$v = v_0 + at$$ استفاده کنید.
$$v = 0 + 2 \times t$$ برای 0 تا 0.15s و سپس ثابت ماندن سرعت.
۴. نمودار مکان ــ زمان:
- از $$x = x_0 + v_0t + \frac{1}{2}at^2$$ برای 0 تا 0.15s و سپس خطی با سرعت ثابت.
ب) **تحلیل حرکت ماشین در بازههای زمانی:**
۱. تندشونده از 0 تا 0.15s، زیرا شتاب مثبت است.
۲. با سرعت ثابت از 0.15s تا 0.25s، زیرا شتاب صفر است.
پ) **محاسبه شتاب متوسط:**
- شتاب متوسط کل برابر با تغییرات کلی سرعت بر تغییرات کلی زمان است:
$$a_{متوسط} = \frac{v_{پایان} - v_{آغاز}}{t_{پایان} - t_{آغاز}} = \frac{0.3 - 0}{0.25 - 0} = 1.2 \, \text{m/s}^2$$
ت) **محاسبه جابهجایی و مسافت:**
۱. جابهجایی و مسافت هر دو برابرند زیرا نمودار سرعت ــ زمان تنها به طرف بالا حرکت کرده و برنمیگردد.
۲. از حالت 0 تا 0.15s، جابهجایی برابر با مساحت زیر مثلث است:
$$مساحت = \frac{1}{2} \times \text{پایه} \times \text{ارتفاع} = \frac{1}{2} \times 0.15 \times 0.3 = 0.0225 \, \text{m}$$
۳. از 0.15s تا 0.25s، سرعت ثابت است و مسافت برابر: $$مسافت = \text{سرعت ثابت} \times \text{زمان} = 0.3 \times (0.25 - 0.15) = 0.03 \, \text{m}$$
۴. بنابراین کل جابهجایی و مسافت: $$0.0225 + 0.03 = 0.0525 \, \text{m}$$